İYİ Parti Tarım Politikaları Başkanı Kadir Ulusoy, zirai don felaketinin 36 ili vurduğunu belirterek, “Bölgedeki tüm çiftçiler büyük zarara uğradı. Bu, yüzyılda gelecek bir felaket. Doğal afetten etkilenen tüm bölgeler afet bölgesine alınmalı, afetten etkilenen çiftçilerimizin borçları en az 1 yıl ve faizsiz ertelenmeli ve yeniden ödeme planı için yapılandırılmalıdır. Üreticiye yüzde 0 faizli 2 yıl geri ödemesiz kredi imkanı sağlanmalıdır” dedi.
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Kadir Ulusoy, parti genel merkezinde ülke genelinde yaşanan zirai don afetine ilişkin basın açıklaması yaptı. Ulusoy’a Genel Başkan Yardımcıları Selcan Taşcı, Ayyüce Türkeş Taş, Hakan Şeref Olgun, Ersin Beyaz ve Trabzon Milletvekili Yavuz Aydın eşlik etti. Ulusoy, yaptığı açıklamada özetle şunları kaydetti:
“Maalesef memleketimiz zor günlerden geçiyor bu sene don memleketin her yerini vurdu. Biliyorsunuz ilk don felaketi 22-25 Şubat arasında başta narenciye bölgesi dediğimiz Adana, Mersin, Osmaniye bölgesini vurdu. 10 Nisan’dan başlayan büyük don felaketi Türkiye’nin her yerini kasıp kavurdu. 10 Nisan’dan bu yana milletvekillerimiz, Başkanlık Divanı üyelerimiz, Genel İdare Kurulu üyelerimiz, il ve ilçe teşkilatlarımız; Türkiye’nin her yerinde bir kamu görevlisi gibi zararları tespit etmeye çalışıyorlar. Çiftçilerimize beraber oluyorlar. Dün verdiğimiz kanun teklifinde bazı iller tespit etmiştik, bunları kanun teklifimizde ve araştırma önergemizde sunduk. Tespitlerimize göre 36 ilde büyük zarar var; Adana, Afyonkarahisar, Aksaray, Ankara, Amasya, Bursa, Burdur, Bolu, Denizli, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Giresun, Isparta, Kütahya, Karaman, Kayseri, Kahramanmaraş, Kırıkkale, Kırşehir, Kastamonu, Konya, Mersin, Manisa, Malatya, Niğde, Nevşehir, Ordu, Sivas, Sakarya, Samsun, Trabzon, Tokat, Tekirdağ, Uşak, Yozgat illerimizde büyük don zararı var. Bu illerimizi pek çok tarım ürünü zarara uğradı. Bu ürünler de şöyle: Kiraz, vişne, elma, erik, şeftali, nektarin, kayısı, incir, Trabzon hurması, kivi, fındık, ceviz, badem, üzüm, dut, armut, narenciye, patates, şeker pancarı, arpa, buğday, ayçiçeği, zeytin, kanola ve yaş sebzeler. Tüm bu bölgelerimizde büyük bir zarara uğradılar.
“Zarara uğrayan çiftçimize dekar başına 10 bin lira doğrudan ödeme yapılmalıdır”
Pazar günü milletvekillerimizle kanun teklif hazırladık. Bölgedeki tüm çiftçiler zarara uğradılar. Bu yüzyılda gelecek bir felaket. Devletimiz, bakanlık çiftçinin yanında olmalı. Belki bir hazırlıkları yoktur diye biz hazırlık yaptık ve teklifi verdik. Doğal afetten etkilenen tüm bölgeler afet bölgesine alınmalı, afetten etkilenen çiftçilerimizin borçları en az 1 yıl ve faizsiz ertelenmeli ve yeniden ödeme planı için yapılandırılmalıdır. Üreticiye yüzde 0 faizli 2 yıl geri ödemesiz kredi imkanı sağlanmalıdır. Sulama, elektrik bedellerinin yüzde 50’si Hazine tarafından karşılanmalı. Bu seneye mahsus bir senelik hasar gören tüm bölgelerde zarara uğrayan çiftçimize dekar başına 10 bin lira doğrudan ödeme yapılmalıdır. Doğrudan gelir desteği verilmelidir, bunu her zaman istemiyoruz sadece bu sene. Çünkü bu sene büyük bir felaketi uğradı, deprem yaşamış gibi düşünelim.”
Zarar tespit komisyonu korulması için araştırma önergesi verdi
Zarar tespit komisyonlarının kurulmasında gecikme yaşandığı ve hakkaniyet ölçüsünde tespitler gerçekleştirilmediği için meclis araştırma önergesi verdiklerini de ekleyen Ulusoy, 2025 yılı Nisan ayında yaşanan zirai don olaylarının ve afet sonrası kamu müdahalelerinin yeterliliğinin incelenmesi ile hasar tespit süreçlerinin ne kadar sağlıklı yürütüldüğünün ve TARSİM sigorta sisteminin etkinliğinin tespit edilmesini istedi. Ulusoy, çiftçilerin ne kadar borçlandığının da belirlenmesi gerektiğini ekledi.
“Çiftçiye destek olmaktan çok sırtına daha nasıl bineriz gibi uğraşıyorlar”
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bilimsel metotlarla zarar tespit etmediğini savunan Ulusoy, “Bir çiftçimiz şöyle bir örnek verdi. ‘Dolu için zarar tespitine başvurdum. Bana 22 bin TL verdiler’ dedi. Çiftçimiz geriye kalan 35 tonu sattığında görmüş ki, teşvik primi olan 1.75’ten hesaplayınca 55 bin TL teşvik primi alması gerekirken 3 bin lira vermişler. Zarar tespit komisyonuna başvurmasa 55 bin lira teşviğini zaten alacak. Öyle bir bakanlık anlayışı var ki, tüccar gibi davranıyorlar. Çiftçiye destek olmaktan çok sırtına daha nasıl bineriz gibi uğraşıyorlar” ifadesini kullandı.
“Tarım Bakanlığı makam odasında, hala gazetecilerin vereceği bilgileri veriyor”
Ulusoy, “Tarım Bakanlığı bugün ilan etmesi gereken bir şey vardı ilan etmedi o neydi Tarım Bakanlığı her sene ÇKS başvurularını belirler, der ki ‘Şu dönemler arasında ÇKS sisteminde ürün değişikliği yapabilirsiniz’. Bizim tarihimiz 15 Mart ile 15 Nisan arasında. Bugün 15 Nisan, ÇKS başvurularının son günü yani değişiklik için son gün. Yani bu diyelim ki şeker pancarı ekti dolu vurdu, çiftçimiz onu değiştirecek ayçiçeği ekecek. Bunu yapabilmesinin son günü. Daha zarar tespit komisyonları pek çok ilde zarar tespitlerine başlamadı. Bakanlık şunu yapmalıydı; ÇKS sisteminde bu süre ertelenmiştir, 15 gün 20 gün veya ‘Zarar tespit komisyonları işini bitirene kadar ÇKS sisteminde ürün değişikliği devam edebilir’ diye bir ilanda bulunması gerekiyordu. Bu kadar basit bürokratik bir işi bile yapmış değiller. O bakımdan hiç kimse bize Tarım Bakanlığı sahada demesin. Tarım Bakanlığı makam odasında, hala bize gazetecilerin vereceği bilgileri veriyor. Hala bize ‘Türkiye’yi zirai don vurdu’ diyor, alacağı tedbirlerden bahsetmiyor.”
