CHP Malatya Milletvekili ve Plan ve Bütçe komisyonu üyesi Veli Ağbaba, emekli ikramiyesinin 3000’den 4000’e çıkarılması teklifi görüşmelerinde TBMM Plan ve Bütçe komisyonunda konuştu.
Bayram ikramiyelerinin, ilk kez verilmeye başlandığı 2018’den buyana %72 kayba uğradığını rakamlarla anlatan Ağbaba, gündeme dair de değerlendirmelerde bulundu. Bahçelinin Öcalan’la ilgili “Kurucu önder” sözünü değerlendirdi.
Ağbaba’nın konuşması şu şekilde:
“Biraz önce gazeteleri okurken bazı şeyler gördüm, hakikaten nereden nereye diye insan sormadan edemiyor. Şimdi, biliyorsunuz, bu ekim ayından itibaren bir müzakereler, görüşmeler sürüyor İmralı'yla, Öcalan'la; anlaşılıyor ki bir yıldan beri devam ediyor bu görüşmeler. Tabii, hakikaten bu "kurucu önder" lafı çok enteresan, "kurucu önder" lafı çok enteresan. Bu, ne için söyleniyormuş? Teknik bir gerçeklikten dolayı söyleniyormuş. Geçmişte Öcalan'a Mecliste "sayın" denildiği için parti kapatma davası açıldı, Öcalan'la ilgili "sayın" denildiği için parti kapatma davaları açıldı, milletvekillerine fezleke geldi ama değerli arkadaşlar, bunu Mecliste herhangi birisi söylese bu "kurucu önderlik" lafını AK PARTİ'liler üzerimize yürür ama bunu MHP söylüyor ve ne diyor? Teknik bir gerçeklikten dolayı kurucu önderlik diyor. Bunu da tarihe not düşmek adına ifade etmiş olayım.
Tabii, bunlar söyleniyor? Bir diğer taraftan da Cumhuriyet Halk Partisinin belediye meclis üyeleri ömürlerinde bırakın bir örgütle ilişkili olmayı, gelip Cumhuriyet Halk Partisine üye olmuşlar ve belediye meclis üyesi olmuş bu arkadaşlarımız, bunlar HDK kapsamında gözaltı; tutuklanıyor. Diyor ki: "Bir iş birliği var." Evet, bir iş birliği var. Bizim belediye meclislerimizde geçmişte AK PARTİ'de siyaset yapmış insanlar var, MHP'de siyaset yapmış insanlar var, DEM'de siyaset yapmış insanlar var, İYİ Parti'de siyaset yapmış insanlar var; "kurucu önderlik" lafına bir şey yok ama bu insanlar CHP'de siyaset yaptığı için gözaltına alınıyor, tutuklanıyor. Yine sanatçılar gözaltına alınıyor, bir taraftan birileriyle kol kola girip barış yaptıklarını iddia edenler, diğer taraftan maalesef muhalefete saldırmaya devam ediyor. Bunu da tarihe not düşsün diye ifade etmek istiyorum.
Şimdi, değerli arkadaşlar, geçtiğimiz yıl Emekli Yılı'ydı, bu yıl Aile Yılı; Allah aileleri korusun, Allah aileleri korusun. Şimdi, boşanma oranları artmış, efendime söyleyeyim, nüfus hızı gittikçe düşüyor, yüzde 1,5'lere gelmiş durumda. Bu koşullarla insanların bırakın evlenmesini, aile kurmasını, çocuk yapması da aile kurmaları da sizin döneminizde biraz zor gözüküyor. Allah, aileleri sizin Aile Yılı'nızdan korusun. Burada bunu söyleyeyim.
Şimdi, biraz önce arkadaşlar konuşuyor "Şunu yaptık, bunu yaptık." Bakın, arkadaşlar, seçim döneminde sözler verdiniz. Ne sözü verdiniz? Seçimden iki yıl geçti, unuttunuz. Ne dediniz? "Emekliyi enflasyona ezdirmeyeceğiz." dediniz. Emeklinin hâli ortada, 14.469 lira emekli maaş alıyor. Esnaflara, küçük esnaflara, BAĞ-KUR'lulara "Esnaf prim gününü 9000'den 7200'e çekeceğiz." dediniz, seçime on gün kala meydanlarda bağırdınız ama yok. Taşerondan kadroya geçenlerin sorunları hâlâ devam ediyor. "Tüm memurlara 3600 ek gösterge ve memur emeklilerine seyyanen zam vereceğiz." dediniz, maalesef memur emeklisi sürünmeye devam ediyor.
Şimdi, değerli arkadaşlar, burada, aslında kamuoyunun da çok dikkatini çeken en önemli konu emekli ikramiyesi. Burada 16 milyon yani nüfusunun beşte 1'ini ilgilendiren çok önemli bir konu var, o da emekli. Emekli bayram öncesi dört gözle sizden müjde beklerken yine büyük bir hayal kırıklığıyla karşı karşıya kaldı. 3 bin lira emekli ikramiyesine bin lira zam vererek 4 bin TL yapıldı. Bakın, bu bin TL arkadaşlarımız söyledi, bin TL'yi artık çocuklar harçlık olarak kabul etmiyor. İki yüz liranın değeri düşmüş 12 liralara alım gücü anlamında yani bin liranın hiçbir anlamının olmadığını söylemek isteriz. Maalesef 4 bin TL ikramiye yıllar içinde yüzde 72 kayba uğradı. 2018'de emekli ikramiyesi, bin lira ikramiye çıktığında en düşük emekli maaşı 939 liraydı; emekli ikramiyesi maaşın 1,06 katıydı; 2025 için emekli ikramiyesi 4 bin lira olarak ödenecek, maalesef değerli arkadaşlar, bu o bin liranın çok çok altında alım gücü anlamında. 2018'de bayram ikramiyesi bin TL olarak ödenmeye başlandı. En düşük emekli maaşı 939 TL'ydi yani bir maaş kadar bayram ikramiyesi alınıyordu, yüzde 72 kayba uğramış durumda. Bayram ikramiyesinin kayba uğramaması için 2025'te en az 15.337 TL olması lazım.
Değerli arkadaşlar, bakın bu tabloya, 2018'den nerelere gelmiş? Emekli maaşı ikramiyesi 1,06 katı iken şu anda ikramiye ile en düşük emekli maaşı oranı 0,28'e kadar gerilemiş durumda. Nereden nereye? 1,06 katı iken emekli ikramiyesi emekli maaşının şu anda emekli ikramiyesi emekli maaşının 0.28'ine kadar gerilemiş durumda. Şimdi, emekli bağırıyor, biz söylüyoruz.
Bakın, bizi dinlemiyorsanız Sayın Başkan, Diyanet İşleri Başkanını dinleyin. Diyanet İşleri Başkanı ne diyor: "Emekliye fitre verilebilir." Ya, getirdiğiniz durum bu.
Değerli arkadaşlar, fitreye bakıyoruz, ne açıklanmış? 180 TL. 4 kişilik ailenin gıda harcaması 720 TL, aylık 21.600 TL yapar. Verdiğiniz bin lira ikramiyeyle bir kilo baklava alınırsa 750 TL, bir kilo bayram şekeri alınırsa 300 TL, bir kilo et alınırsa 700 TL.
Bakın, değerli arkadaşlar, biraz önce bir sepet gösterdim. Burada ne var? Bir kilo tavuk 251 TL, iki kilo ayçiçek yağı 230, bir kilo Çaykur Turist çayı 250 TL, bir kilo salça 110 TL, peynir 223 TL. Bu verilen ikramiyeye bile yetmediğini söyleyebiliriz.
Şimdi, yine emekli, maalesef, yaptığınız zamla bunu bile alamıyor. Maalesef, emeklinin durumu perişan durumda.
Şimdi, yine, emekli maaşının bir yıllık alım gücüne baktığımız zaman değerli arkadaşlar, maalesef Ocak 2024'le şu anki arasında dağlar kadar fark var. Orada da bir tablo var, o tabloyu da görüyorsunuz. Bakın, eğer emekli maaşı tavuk etinin alım gücüne göre hesaplansa 24.817 lira olması lazım, ete göre 20.580 TL olması lazım, ayçiçek yağına göre 21.300 TL olması lazım. Avrupa ülkelerinde de en düşük emekli aylığı alan ülke, ülkemiz maalesef. Değerli arkadaşlar, asgari ücret 2012'de 174 TL, en düşük emekli aylığı 216 TL iken 2025'te tam tersine dönmüş, en düşük asgari ücret 22.104 TL, en düşük emekli aylığı da 14.469 TL'ye düşmüş durumda. 2002'de en düşük emekli aylığı asgari ücretin yüzde 24 ve üzerindeyken 2025'te yüzde 65,5'in altına düşmüş durumda.
Şimdi, değerli arkadaşlar, bir de çalışan emekliler var. Bakın, 16 milyon 677 bin emekli hak sahibi maaş alıyor. Bunların yalnızca 11 milyon 959 bini yaşlılık aylığı almakta. Türkiye'de yaşlılık aylığı alanların yüzde 50'si çalışıyor değerli arkadaşlar, bakın, yüzde 50'si çalışıyor. Hâlâ 79 yaşında, 78 yaşında insanlar maalesef, inşaattan düşerek ölüyor.
Şimdi, burada emekli dernekleri de var. Arkadaşlar, bu emekli dernekleri, emekliler ayağa kalkmadığı sürece, sesini yükseltmediği sürece iktidarın sizi duyma şansı yok. Bakın, iktidar maalesef pazara gitse, çarşıya gitse bin lirayı size reva görmez. Emekliler size söylüyorum: Kalkın ayağa, kalkın, korkmayın bunlardan. Ne yapacaklar, öldürecekler mi sizi? İdam mı edecekler? Zaten ölmüşsünüz. 14.469 lirayla ne yapabiliyorsunuz? Zaten ölmüşsünüz, ayağa kalkın, vallahi bir ayağa kalkın istediğinizi yaparlar. Biraz sesinizi çıkarın, korkmayın arkadaşlar. Korkmayın, ne yapıyorsunuz? Ekmeğiniz için, çoluğunuz için, çocuğunuz için, alın teriniz için mücadele ediyorsunuz. Bunlar sizi görmez, vallahi bunların tuzu kuru, bunlar sizi görmez. Siz de sinerseniz, sesiniz çıkmazsa vallahi bunlar size bir şey vermez. Kalkın ayağa arkadaşlar, emekli neyi kaybedecek? Ya, çıkın sokağa. Arkadaşlar, vallahi emekli ceket alamıyor, ceket. Gömlek alamıyor, ayakkabı alamıyor. Ben pazar pazar geziyorum. Emekli bırakın çoluğuna çocuğuna harçlığı... Değerli arkadaşlar, Malatya'da kerpiç evin kirası olmuş 15 bin lira, kerpiç ev. En düşük emekli aylığı ne kadar? 14.469 TL. Siz bağırmadığınız sürece, siz Türkiye'de bu konuları gündeme getirmediğiniz sürece ezilmeye devam edeceksiniz. Sadece Cumhuriyet Halk Partisinin, muhalefetin muhalefetiyle olmaz. Sadece Mecliste de muhalefet olmaz, çıkın sokağa, biz arkanızdayız. Ne yapacaklar sizi, öldürecekler mi? Ne yapacaklar?
Emekli sesini çıkarmadığı sürece, emekli bağırmadığı sürece bu eziyeti çekmeye devam edeceksiniz. Hüseyin Bey, bu 1.000 TL var ya 1.000 TL hakikaten çok ayıp, sadaka bile değil, sadaka, sadaka bile değil. Hepinizin evinde emekli var, ananız, babanız bir şey demiyor mu size? Anneniz, babanız, komşunuz bir şey demiyor mu? "Bu 4.000 TL ikramiye olur mu?" demiyor mu arkadaşlar size? Sizin emekli komşunuz yok mu, sizin emekli akrabanız yok mu, sizin emekli ananız, babanız yok mu? Bu maaşla nasıl geçinecek insanlar? Hakikaten, vicdanlı olmaya davet ediyorum.”
