Kanunun, 2002 yılında yolsuzlukların önlenmesi, kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılması, rekabetçi ve yenilikçi bir ortamın sağlanması amacıyla hazırlandığını hatırlatan Yanıkömeroğlu, “Ne yazık ki kanun yürürlüğe girmesinden bugüne kadar benzeri görülmemiş şekilde delik deşik edildi” ifadelerini kullandı.
“Pazarlık Usulü İstisna Olmalıydı”
Yanıkömeroğlu, ihalelerde açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel unsur olduğunu, pazarlık usulünün ise yalnızca istisnai durumlarda uygulanması gerektiğini belirtti. “21/b maddesi, yalnızca doğal afetler, salgın hastalıklar, can ve mal kaybı tehlikesi gibi beklenmeyen ve öngörülemeyen olaylar ortaya çıktığında uygulanacaktı. Yani zorunlu hallerde pazarlık usulüyle ihaleye çıkılabilecekti” diyen Yanıkömeroğlu, bugünkü durumun bu ilkeden çok uzak olduğunu söyledi.
“Pazarlık Usulü Kural Haline Geldi”
Yanıkömeroğlu, pazarlık usulü ihalelerde yaşanan artışa dikkat çekerek, “İktidarda kaldığınız 265 ay boyunca neredeyse her aya bir değişiklik düşecek sayıda düzenleme yaptınız. Bu düzenlemelerle kamu idaresi açısından ilan zorunluluğu kaldırıldı. Davet edilmeyen şirketler şartname bile satın alamıyor, ihaleye katılamıyor. Kimlerin davet edileceğinin ölçütleri net değil. Asıl önemlisi ise pazarlıklar kapalı kapılar ardında sonuçlandırılıyor” dedi.
2023 yılında yapılan ihalelerin %55’inin açık ihale, %45’inin ise pazarlık usulüyle gerçekleştirildiğini belirten Yanıkömeroğlu, “Bu oranlar neredeyse yarı yarıya! Kanunun yürürlüğe girdiği 2003’te pazarlık usulüyle yapılan ihalelerin oranı %8-9 civarındaydı. Bugün ise bu oran %45’e çıktı” diye konuştu.
“Sanki Kıyamet Koptu!”
Pazarlık usulü ihalelerin artışını eleştiren Yanıkömeroğlu, “Bu rakamlara göre sanki ülkemizde bitmek bilmeyen doğal afetler, salgın hastalıklar ve öngörülemeyen haller yaşanıyor. Sanki kıyamet koptu! Ama aslında hiç acil olmayan, bir o kadar da öngörülebilir yüzlerce ihale bu maddeye dayanılarak yapıldı” dedi.
“200 Milyar TL Yandaş Şirketlere Aktarılıyor”
Yanıkömeroğlu, 2025 yılı bütçesinde Kamu Özel İşbirliği projelerine 200 milyar TL’nin üzerinde kaynak ayrıldığını belirterek, bu tutarın müteahhitlere aktarılacağını söyledi. “Bu paralar vatandaşın ödediği vergilerdir! Kamu alımlarında en uygun fiyatı bulmak zorundasınız. Vatandaşın parasını yandaş şirketlerinize peşkeş çekemezsiniz!” diye seslenen Yanıkömeroğlu, iktidarı sert bir şekilde eleştirdi.
“Yolsuzluğu önleyemediniz, önlemek istemediniz!”
Yanıkömeroğlu, Türkiye’nin Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün 2023 Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 180 ülke arasında 115. sırada yer aldığını hatırlattı. “Türkiye, 2002 yılında bu endekste 64. sıradaydı. Bugün ise 115. sırada. Avrupa Birliği ortalaması 64 puanken, Türkiye’nin puanı 34. Bu, ciddi bir yolsuzluk sorununa işaret ediyor” dedi.
Yanıkömeroğlu konuşmasını şu sözlerle bitirdi: “Şeffaf, dürüst ve hesap verilebilir bir sistem geliştiremediniz. Kamu ihalelerinde açıklık ve denetim ilkelerini hâkim kılamadınız. Yolsuzluğu önleyemediniz, önlemek istemediniz!”
******
