Tufan’ı canlandırırken, nelere dikkat ettiniz, Tufan’ı nasıl anlatabilirsiniz?
Serdar Orçin: Tufan bildikleriyle değil de öğrendikleriyle yaşayan, kulaktan dolma bilgilerle ve toplumda kabul edilebilir davranışlarla kendini örmüş “iyi” bir insan. Herbirimiz gibi içinde çelişkiler barındıran bir karakter. Olay örgüsü içinde onun tepkileriyle ve tepkisizlikleriyle, kıymet verdiği şeyler ve bunların hayattaki önem sıralaması, duruma göre değişkenliği bize kocaman toplumsal bi resim çiziyor. Ben de bu kocaman resim içinde elimden geldiğince Tufan'ın tüm renklerini bazen renksizliğini görmeye anlamaya ve yansıtmaya çalıştım.
Tufan, dışarıda oldukça yardımsever ama ev işlerinde kayıtsız. Tipik bir Türk babası. Bu hal bize ne söylüyor? Ve sizce bu değişmeli mi?
S.O.: Bana göre bu hal bize ‘tipik’ olmanın o kadar da iyi bi şey olmadığını söylüyor. Bir nedenden dolayı ortaya çıkmış ve uygulanagelmiş bir takım kuralların, koşullar değişmesine rağmen hiçbir farklılık göstermeden uygulanmaya devam etmesi, çok önemli kavramların yozlaşmasına neden olabiliyor. Bizde kendini var etme topluma iyice karışıp onun içinde kaybolma şeklinde gerçekleşiyor. Ne kadar genelin içindeysen o kadar varsın gibi. Böylesi bir iklimde elde edilen rollerden de kimse kolay kolay vazgeçmiyor.
Deneyimli oyuncu Serdar Orçin, Borç filminde Tufan karakterini canlandırıyor
HERKES BÜYÜK BİR MÜCADELE VERİYOR
Tufan, düzene isyan etmeyen bir isim ama borç sarmalına girince çığırından çıkabiliyor…
S.O.: Şu an bütün dünyada dünya ölçeklerine göre küçük elit bir kesim hariç herkes hayatta kalabilmek için gerçekten büyük bir mücadele veriyor. Her an herkesin çığrından çıkabilme ihtimali var aslında. Sistem sizi bir yerden mutlaka sıkıştırıyor. İlk patlak verdiğiniz yer de muhtemelen en zayıf yeriniz oluyor.
Sizin için iyi ve kötü arayışı, filmin gösterdiğiyle ne kadar uyumlu, ne kadar farklı?
S.O.: İyi ve kötü neye göre kime göre iyi, hangi koşullarda iyi iyi, kötü kötü. Bunlar hep durduğunuz baktığınız yere göre değişir. Bireyin yaşadığı toplumu çok iyi kavraması, diğer topluluklarla ve öğretilerle karşılaştırması ve sonunda da biraz uzaktan bakıp kendince en doğruyu seçmesi gerekiyor galiba. Yoksa en güçlü biz, en haklı biz, en dost en iyi biz diyerek yaşamanın insanı körleştirdiğine inanıyorum.
BİR İNSAN NEDEN İYİLİK YAPAR?
Tufan’ın ‘iyilik’ sınavını verirken bir noktada ona hak verebiliyoruz. Sizce bu ‘iyiliğin karşılıklı olması gerektiğine’ yönelik bir eğilim mi?
S.O.: Evet, genel olarak böyle bi eğilim olabilir. Filmin tartışmaya açtığı konu da genel anlamıyla bu sanki. Bir insan neden iyilik yapar? İyilik yaptığında bir karşılIk bekler mi? Beklemeli mi? Alamazsa ne olur? Herkes aynı fikirdedir; “İyilik karşılık beklenmeden yapılır.” Ama kendi başlarına bir olay geldiğinde nasıl tepki vereceğidir önemli olan.
Filmde karakterler hep bazı roller üstlenip boşlukları kapatmaya çalışıyorlar. Böyle boşlukları doldurmaya yönelik hırslarımız hep oluyor mu?
S.O.: Elbette… İnsanlar yaş aldıkça bir kimlik edinmeye çalışıyorlar. Kimi insanlar hayalini kurdukları kimliğin peşinden koşarken, kimileri de ancak toplumun onlara verdiği kimliği kabul edip onunla yaşamaya çalışıyor.
KAPİTALİST SİSTEM ACIMASIZ BİR ŞEKİLDE İŞLİYOR
Borç, aynı zamanda aile iktisadının önemini de yansıtıyor. Orta sınıf bunalımı denilen şeyle düşündüğünüzde nasıl değerlendirirsiniz bu durumu?
S.O.: Şu an tüm dünyada kapitalist sistem çok acımasız bir şekilde işliyor. Tabi bu bizim ülkemize ve insanımıza da yansıyor. İnsanın sadece vicdanıyla baş başa kaldığı zamanlarda vereceği hesapta kendini görmezden gelmeye başlaması yozlaşmanın da başlamasıdır. Hayatta kalma mücadelesinin bu kadar zor olduğu bi ortamda erdemli davranışlar beklemek zor belki ama herkesin emeğinin karşılığını görebildiği bir düzene kavuşana kadar en azından vicdanların çürümemesi için çaba göstermek gerekiyor sanırım.
İpek Türktan, Borç’ta Mukaddes karakteriyle izleyicilerin karşısında…
MUKADDES AİLEMDEKİ KADINLARI HATIRLATTI
Mukaddes de tipik bir Türk kadını. Nasıldı bu karakteri canlandırmak?
İpek Türktan: Kendi ailemdeki kadınları hatırlattı Mukaddes. Tepkilerim Mukaddes’ten farklı olsa da, beslendiğim öğrenilmiş toplumsal kodlar aynı. Okuma provaları döneminde de Mukaddes’i kendi annesine benzeteni çok duydum.
Kadınlara doğduktan sonra yüklenen bu ‘borç’la ilgili ne söylersiniz?
İ.T.: Sadece kadınlara yüklenmiyor bu borçlu olma hali, Tufan hasta yatağında bir kadına yardımı kendine borç biliyor. Bu kodu hepimiz biliriz, yadırgamayız. Mukaddes’in tavrı da çok tanıdık, eşi yardım etmek istediği için haliyle olaya dahil oluyor ancak o, canhıraş çalışmasına rağmen Tufan’dan lafını esirgemeyen bir kadın. Bu anlamda Mukaddes’i, mağduriyeti kendine kader seçmiş kadınlardan ayırırım.
Mukaddes, Huriye Teyze’ye kendisine ‘kaynanalık’ oynayınca tepki gösteriyor. Bu gelin-kaynana durumuna dair klişe duruma da bir gönderme mi?
İ.T.: Gelin kaynana klişesine benzemekle beraber bunu insani bir zaaf olarak görüyorum. Yardım edenle muhtaç olan arasında kısa zamanda bir bağ oluşur. Huriye, Mukaddes’in misafirperverliğini, bakımını bir süre sonra bu sanki Mukaddes’in yardımı değil de görevi gibi algılamaya başlar. Bazen yardım eden tahakküm kurmaya çalışır, filmde tahakküm kuranın muhtaç olan olması, izleği daha da çekici kılıyor tabii ki.
FİLMDEKİ KARGAYLA İLGİLİ TARTIŞMA ÇIKMIŞTI
Borç filminin çekimlerinde kullanılan bir karganın kötü muameleden dolayı öldüğü iddia edilmiş, Hayvan Hakları Federasyonu, konuyla ilgili “Filmde rol alan karga ile birlikte getirilen ve önceden İzmir'de bu karga ile uzun süre aynı ortamı paylaşan diğer karganın, filmde rol alan kargayı yediği söylendi. Gelen görüşler, karganın stresten öldüğü, diğerinin ise açlığı üzerine onu yediği yönünde. İşin sahibi olduğunu her defasında dile getiren Vuslat Saraçoğlu bu olayın sorumluluğunu asla üzerine almadı” açıklamasını yapmıştı. Film ekibinden veteriner Sezayi Yılmaz ise söz konusu durumla ilgili bir açıklama yayınlamış ve şöyle demişti: “Çekimler esnasında gerekli iki sahnede karganın strese girmesini engellemek amacıyla tıbbi prosedüre uygun olarak hafif sedasyon uygulanmıştır. Sedasyon, anestezi öncesi hayvanı sakinleştirmek için yapılan bir uygulamadır, alerjiye bağlı sebepler dışında öldürme riski bulunmamaktadır. Kamera arkası görüntülerinde de görüldüğü üzere, hayvanlar yarım saat sonra yemek ve su almaya başlamış, normal hallerine geri dönmüşlerdir. Üst üste iğne yapılması söz konusu değildir, hayvanlarda bayılma yaşanmamıştır. Ölüm nedeni diğer karganın kanibalizm göstermesidir. Kargalarda dezavantajlı bireyleri yuvadan atmak ya da güçlü bireyin kanibalizmi sonucu dezavantajlı bireyi yemesi rastlanılabilen bir davranıştır. Söz konusu olayda, iki kargadan birinin diğerine göre daha kilolu ve güçlü olduğu gözlemlenmiştir. Güçlü birey dezavantalı bireyi öldürecek kadar yemiştir. Yaşananlar kargalar arasında sık karşılaşılan bir durumdur. Tüm özenimize rağmen yaşanan olay hepimizi çok üzmüştür. HAYTAP'ın, yönetmenimizle kişisel husumetleri olan kimi set çalışanlarının filmi sabote etme çabalarına alet olması, film ekibinde yer alan oyuncular ve görüntü yönetmeni gibi filmin önemli bileşenleriyle görüşmeden, gerekli inceleme ve soruşturmayı yapmadan, karganın boğazını sıktılar gibi iddialarda bulunması ise bizi kahretmiştir.”
SÖZCÜ:Sercan MERİÇ