Malta’da düzenlenen Küçük Ölçekli Balıkçılık konferansı Akdeniz ve Karadeniz’e kıyısı bulunan ülkeler ile Avrupa Komisyonu’ndan yetkilileri bir araya getirdi. Konferansta, deniz ortamının ve küçük ölçekli balıkçılığın sürdürülebilir geleceğini güvence altına almak amacıyla bir Eylem Planı başlatıldı. AB Komisyonu ve 20 ülkeden üst düzey temsilcilerin kabul ettiği Ortak Deklarasyonu Türkiye adına Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürü Dr. Mustafa Altuğ Atalay imzaladı.
Malta hükümetinin evsahipliğinde, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu (GFCM) tarafından, Avrupa Komisyonu ve WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) gibi uluslararası kuruluşların desteğiyle düzenlenen konferansta bölge ülkelerinden resmi yetkililer, balıkçı kooperatifleri ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri dünyada aşırı avlanmanın en fazla olduğu bölgeler arasında bulunan Akdeniz ve Karadeniz’de balıkçılığın sürdürülebilirliği için atılması gerekli adımları masaya yatırdı.
Aşırı ve yanlış avlanma ciddi bir risk
Adı geçen denizlerde eski çağlardan bu yana, sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan önemli bir rol oynayan küçük ölçekli balıkçılık bugün hâlâ 300 bin kişiye iş olanağı sağlayarak sektörün %60’ını temsil ediyor. Ancak aşırı ve yanlış avlanma, kaynakların %80’inden fazlasının tüketilmesine ve stokların önemli ölçüde azalmasına neden oldu. Bu durum, gelir kaynakları azalan ve yaşamları deniz kaynaklarına bağlı olan küçük ölçekli balıkçılar ve aileleri için de ciddi bir risk oluşturuyor.
WWF Akdeniz Girişimi (MMI) Direktörü Giuseppe di Carlo, deklarasyonun imzalanmasının ardından şu açıklamayı yaptı: “Akdeniz’de kaynakların dramatik bir hızla azalması, mevcut merkeziyetçi sistemin ve tepeden inmeci yaklaşımın daha fazla sürdürülemeyeceğini gösteriyordu. WWF, küçük ölçekli balıkçıları karar süreçlerine dahil edecek, yerel ihtiyaçları dikkate alacak, böylelikle daha iyi uygulamalara olanak sağlayacak ortak yönetimlerin kurulması kararını kuvvetle destekliyor.”
Küçük Ölçekli Balıkçıların Dostları Platformu kuruldu
Konferansta ayrıca söz konusu Eylem Planı’nın daha iyi uygulanabilmesi için WWF, FAO, GFCM ve diğer ortaklarca “Küçük Ölçekli Balıkçıların Dostları Platformu” kuruldu. Platform, küçük ölçekli balıkçılığın daha rekabetçi ve sürdürülebilir bir sektöre dönüştürülmesi için paydaşlar arasında işbirliğine olanak sağlayacak.
Aslı Pasinli: ‘Ortak yönetime ihtiyaç var’
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Genel Müdürü Aslı Pasinli, konferansın ardından şu değerlendirmeyi yaptı: “Denizlerimiz ve kıyılarımız ne yazık ki bugün, kirlilik, habitat kaybı, aşırı ve yasadışı balıkçılık, istilacı türler, iklim değişikliği gibi çeşitli etkenlerin tehdidi altında. Balık stoklarının devamlılığı için, balıkçılığı sürdürülebilir bir temele oturtmamız gerekiyor. Zira sürdürülebilir balıkçılık yalnız ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik ve sosyal içeriğe de sahip bir kavram. Küçük ölçekli balıkçılar güçlendirilerek, balıkçılık yönetiminde ve ekosistemlerin korunmasında aktif rol üstlenmeleri sağlandığı takdirde, balıkçılık sektöründe sürdürülebilirlik gerçekleşebilir. Balık rezervlerinin geri kazanılması ve sektörün gelişmesi, balıkçılarla birlikte tüm paydaşların katılım sağladığı ‘ortak yönetim’ sayesinde mümkün olabilir.”
WWF-Türkiye, 2017 yılından bu yana Foça-İzmir, Kaş-Antalya ve Erdemli-Mersin pilot alanlarında ‘Küçük Ölçekli Balıkçılığın Ortak Yönetimi’ konulu bir proje yürütüyor. Hırvatistan, İtalya ve Yunanistan’da belirlenen pilot alanlarla paralel olarak yürütülen Proje, ortak yönetim mekanizmalarının hayata geçirilmesi suretiyle küçük ölçekli balıkçıların yaşam standartlarının yükseltilmesine katkıda bulunarak Akdeniz’de balıkçılığın durumunu iyileştirmeyi amaçlıyor.
Foça’daki balıkçılar konferansı canlı yayından izledi
Malta’da gerçekleştirilen konferansa, WWF-Türkiye ile birlikte, projenin ülkemizde yürütüldüğü pilot alanlardaki balıkçı kooperatiflerinden temsilciler de katıldı. Etkinlik kapsamında WWF Akdeniz Program Ofisi Balıkçılık Sorumlusu Marco Constantini moderatörlüğünde düzenlenen “Sürdürülebilir Küçük Ölçekli Balıkçılık için Ortak Yönetimin Teşviki” konulu panel, Foça’da bir araya gelen balıkçılar tarafından da canlı olarak izlendi. Canlı bağlantıya, projenin yürütülmekte olduğu İtalya, Yunanistan, Hırvatistan, Cezayir ve Tunus’tan balıkçılar da katılım sağladı.
Constantini panelde, “Ortak yönetim, yetkinin paydaşlarla paylaşılması anlamına gelir, kurallara uyumu artırır ve balıkçılığın biyoloji ve ekonomi bilimlerinin esaslarına uygun yönetimini teşvik eder. Ortak yönetimin nasıl oluşturulacağına dair yol gösterici rehberlerin üretilmesi ve geliştirilmesi gerekiyor” görüşlerine yer verdi. WWF-Türkiye tarafından yürütülen Küçük Ölçekli Balıkçılık Projesi’nin bilim danışmanlarından Prof. Dr. Vahdet Ünal da konuşmasında, kaynağı yöneten otorite ile bu kaynağı kullananlar arasındaki yetki ve sorumluluğun ortak yönetim çerçevesinde paylaşılmasının önemini vurguladı.