İspanya bugün erken genel seçimlere gidiyor. 48 milyon nüfuslu ülkede oylama 40 derecenin üzerine çıkan hava sıcaklığı eşliğinde gerçekleştirilecek. 2014’te kurulmuş faşist parti Vox’un koalisyon ortağı olma ihtimali siyaseti de ısıtmış durumda.
Başbakan Pedro Sanchez’in lideri olduğu sosyal demokrat Sosyalist Partinin (PSOE), sağcı Halk Partisi (PP) karşısında ikinci olduğu mayıs yerel seçimlerin ardından erken seçimler ilan edilmişti. Ancak seçmenlerin önemli bir kısmının tatilde olduğu belirtiliyor. 2,6 milyon seçmen ise oylarını posta yoluyla kullanmayı tercih etti.
Evrensel'in haberine göre, Alberto Nunez Feijoo liderliğindeki Halk Partisi (PP) seçimlerden zaferle çıkabilir. Ancak tek başına hükümet kurmanın zor olabileceği, bu durumunda faşist Vox partisini koalisyon yoluyla iktidara taşıyabileceği yorumları yapılıyor. Feijoo’nun iktidarı Vox’la paylaşmaya çok hevesli olmadığı ancak anketler yanılmazsa başka seçeneğinin olmayabileceği tartışılıyor.
EKONOMİ GERİDE Mİ KALDI?
Seçim kampanyalarında öne çıkan tartışmalar ise LGBTİ hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği sorunu oldu. Sağcılar PP ve Vox, sol hükümetin trans hakları ve kürtajla ilgili yeni yasalarına sert şekilde karşı çıkıyor. Öte yandan milliyetçi tartışmalar da gündemde. PP ve Vox, hapisteki bağımsızlık yanlısı siyasetçileri affettiği ve ayrılma suçunu hafiflettiği gerekçesiyle Sánchez’i “hain” ilan ettiler.
İspanya halkının en büyük sorunu olan ekonomi ise kampanyalarda çok öne çıkmadı. İspanya’da ekonomik büyüme gözlense ve enflasyon yüzde 2’nin altına gerilese de işsizlik sorun olmaya devam ediyor. Mayıs ayında İspanya tüm AB ülkeleri arasında en yüksek işsizlik oranına (yüzde 12,7) sahip ülke olarak kayıtlara geçti. Bu konu da sağ muhalefetin hedefinde.
İspanya’da 2018 yılındaki güvensizlik önergesiyle dönemin PP hükümeti devrilmiş, Ocak 2020’da Podemos ve İspanya Komünist Partisinin ana bileşeni olduğu Birleşik Sol (İU) ile koalisyon hükümeti kuran PSOE Pedro Sanchez’in başbakanlığıyla iktidara gelmişti. Böylece faşizm sonrası ilk defa ülkede bir koalisyon hükümeti kurulmuştu.
MUHALEFETİN ADAYLARI
İspanya’nın kuzeybatısındaki Galiçya’da doğmuş eski bir devlet memuru olan Alberto Nunez Feijoo, 2022’den bu yana muhafazakarlara liderlik ediyor. Feijoo, Marcial Dorado adlı Galiçyalı bir uyuşturucu kaçakçısı ve kara para aklayıcısıyla yakın dostluğu nedeniyle eleştirilerin hedefinde olsa da anketlerde önde görünüyor.
2014’te kurulan faşist Vox partisi, İspanya Diktatörü Franco’nun destekçileri. Vox lideri Santiago Abascal’ın kampanya konuları gericilerin tüm ülkelerdeki ortak konuları: Eşcinsel evlilik, eşcinsel çiftlerin evlat edinmesi, kürtaj, ötenazi ve trans hakları. İklim değişikliğine inanmadığını söylüyor ve erkekleri kriminalize ettiğini iddia ettiği “totaliter cinsiyet ideolojisi yasasını” eleştiriyor.
Ayrıca göçmen karşıtlığı da Vox’a karakterini veren konulardan. Fransa’da göçmen kökenli 17 yaşındaki Nahel’in öldürülmesi ardından başlayan gençlik isyanını İspanya için daha sert göç politikaları çağrısı yapmak için kullandı. Irkçılığa karşı ayaklananları “Avrupa karşıtı çeteler” olarak nitelendirdi. “Avrupa Müslüman ülkelerden gelen göçmenleri kabul etmeye devam edemez” ifadesini kullandı.
Vox çok sayıda belediyede ve üç özerk bölgede (batıda Extremadura, doğuda Valencia ve Madrid’in kuzeyinde Castille ve Leon) PP ile koalisyon anlaşmaları yapmış durumda. Vox’un Macaristan’da iktidardaki sağcı Fidesz ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin faşist partisi İtalya’nın Kardeşleri gibi Avrupa’daki diğer aşırı sağcı ve milliyetçi gruplarla güçlü bağları da mevcut. İtalya Başbakanı Meloni, Vox’un seçim kampanyasına bir video ile destek vermişti.
İspanya’da 15 sol grubun oluşturduğu “Sumar/Birleş” ittifakı da seçimlere giriyor. Liderliğini Yolanda Diaz yapıyor. Diaz, eski bir İspanya Komünist Partili. İspanya’nın ikinci başbakan yardımcılığının yanı sıra çalışma bakanlığı da yapmış olan Diaz, İspanya’nın ilk kadın başbakanı olmak istiyor.
ANKETLER NE DİYOR?
Anket şirketleri son olarak Türkiye ve Yunanistan’da sonuçları doğru tahmin edemediler. İspanya’da ise son kamuoyu yoklamaları PP’yi oyların yüzde 33-36 bandında, PSOE’yi ise yüzde 29’un altında gösteriyor. Vox yüzde 12,5 ve ve Sumar yüzde 13,5 ile başa baş görünüyor.
Bir partinin mutlak çoğunluğu kazanması için 350 sandalyeli mecliste 176 sandalyeye ihtiyacı var. Eğer anketler doğru çıkarsa yeni bir koalisyon hükümeti kurulması gerekecek.